Liever luisteren? Dat kan. Dit artikel heb ik ook als TIMcast-aflevering, op Spotify :-)
Als freelancer ben je overal verantwoordelijk voor en er is niemand die zegt hoelaat je moet beginnen en hoelaat je moet stoppen. Dat is zowel een zegen als een vloek. Een zegen, want: vrijheid. Maar veel freelancers herkennen ook die vloek: de neiging om te lang door te werken, je grenzen niet goed te bewaken, met als gevolg: een verstoorde balans tussen werk en privé. Hoe krijg je die balans gezond en leef je een fijn freelance-leven?
Toch nog even die ene klus op zaterdag. Toch maar ‘ja’ zeggen tegen die ene nieuwe klant, terwijl je eigenlijk vol zat. Vooruit, toch maar een extra feedbackronde, terwijl je er maar één had afgesproken. Toch maar die deadline afspreken, terwijl je agenda eigenlijk schreeuwt dat je dat niet moet doen.
Voor veel freelancers herkenbaar.
Het gevolg: een ongezonde balans tussen werk en vrije tijd.
Wil je een nóg betere copywriter worden? Lees dan mijn gratis e-book ‘Zo word je een (nog) betere copywriter’, vol inzichten en oefeningen.
Kijk je een laag dieper dan die extra klussen, nieuwe feedbackrondes en strakke deadlines? Dan kom je tot het onderliggende gedrag dat maakt dat je balans stap voor stap zoek raakt en Mister Burnout om de hoek op je staat te wachten.
Wat kun je doen om dat voorkomen? Of positief geformuleerd: hoe zorg je ervoor dat je geniet van je werk en dat je leven draait om je leven, met al die leuke dingen en mooie mensen die je zo belangrijk vindt?
Op basis van bijna acht jaar ervaring als freelance copywriter, mijn vijf tips:
1) Hou duidelijk voor ogen wat je wilt
Stap één is weten waarom je als freelancer bent begonnen. Voor mij was dat vrijheid, autonomie, werken vanuit creativiteit, zonder al die verplichte meetings, gekke besluiten waar je het niet mee eens bent en de onzinnige politieke spelletjes die bij veel organisaties de helft van je agenda opslokken. Lekker máken. Zonder al dat gezanik.
Hoe helderder je dat voor ogen hebt, hoe makkelijker de besluiten zijn die je maakt.
Als jij met jezelf afspreekt dat je drie dagen per week niet met werk bezig wilt zijn, dan is het ineens een stuk makkelijker om die klus af te slaan en dat die drie ineens een twee wordt.
Als jij met jezelf afspreekt dat je geen zin hebt in het gevoel dat klanten misbruik maken van je flexibiliteit, dan is het ineens een stuk makkelijker om ze te wijzen op de afspraken die je hebt gemaakt.
Als jij met jezelf afspreekt dat je geen zin hebt in allerlei meetings ‘voor wat achtergrond’ of omdat het ‘gewoon goed is om daar even bij te zijn’, dan is het ineens een stuk makkelijker om te zeggen dat je die meeting overslaat.
Bedenk dus wat je wilt
Schrijf het voor jezelf op en beschouw dat niet zomaar als een tekstje, maar als een harde afspraak die maakt dat je jouw ideale leven leeft. Pak ‘m er regelmatig eens bij. Om jezelf te herinneren aan wat je écht wilt.
2) Laat de conventies rond werktijden varen
Ooit heeft men bedacht dat een werkdag acht uur is. En tot op de dag van vandaag is dat wat mensen zeggen te doen. Maar op basis van wat? Op basis van caque de la drol.
Ter check: hoevaak heb jij iemand met een laptopbaan gesproken die werkelijk acht uur per dag productief is?
Of denk eens terug aan de tijd dat je in loondienst werkte: hoeveel collega’s werkten eigenlijk vier uur, en brachten die andere vier door met kletsen bij de koffie-automaat, ‘even een rondje lopen’, een spelletje patience, meetings waarvan ze ook wel weten dat ze er niet bij hoeven te zijn, en de vierenhalf duizend andere manieren die je kunt verzinnen om de tijd te doden en je collega’s te laten denken dat je aan het werk bent. Alles zodat de grote baas tevreden is. ‘Werk’ je acht uur per dag? Dan doe je het goed, is de gedachte.
Hoelang zou je werkdag dán moeten zijn?
Zo lang als dat nodig is om je werk af te krijgen, op zo’n manier dat jij een prettig gevoel hebt bij de hoeveelheid vrije tijd die je daarnaast over hebt.
Is dat toevallig acht uur? Prima.
Is dat drie uur per dag? Net zo prima.
In mijn ervaring kun je als je écht productief bent in vier tot vijf uur tijd op een dag dezelfde hoeveelheid werk verzetten als één tot twee van die klassieke acht uur durende werkdagen.
Hoef je je niet schuldig over te voelen. Mag je trots op zijn.
3) Maak gebruik van de flexibiliteit die je als freelancer hebt
Eindelijk, niemand meer die bepaalt dat je om negen uur aanwezig moet zijn en de dag eindigt rond half 6. Eindelijk, niemand meer die bepaalt dat het rond 12 uur tijd is om te lunchen. Eindelijk, niemand meer die op je vingers zit te kijken en verbaasd is als je om half vier ‘s middags een uur gaat wandelen omdat het zonnetje doorbreekt.
Wil je elke maand een heerlijk verhaal in je mailbox, vol praktische handvatten en verfrissende inzichten rond copywriting en brand stories? Meld je dan gratis aan voor mijn Brief van de Maand.
Leer jezelf kennen. Wanneer voel je je energiek? Vind je een vaste structuur fijn of laat je dat liever los? Ga je het liefst direct uit de startblokken in de ochtend of maak je bij voorkeur een ochtendwandeling voordat je begint? Werk je drie uur achter elkaar door of trek je sprintjes van drie kwartier, waarna je een korte pauze neemt?
Fact of life: iedereen zit anders in elkaar. Dus iedereen z’n werkdag zou er ook anders uit moeten zien.
Hoe beter je weet hoe jij in elkaar zit, hoe beter je jouw manier van werken op jezelf af kunt stemmen. Qua tijden, qua plek, qua omgevingsgeluid, qua alles-alles.
En hoe beter je dat doet, hoe productiever je bent en belangrijker nog: hoe beter je je voelt.
Voorbeelden van hoe ik dat doe:
Ik slaap het beste als ik op een vaste tijd opsta. Daarom gaat mijn wekker áltijd om acht uur.
Ik begin mijn dag het fijnst als ik anderhalf uur de tijd neem om wakker te worden, te mediteren, mijn oefeningen te doen, mijn persoonlijke mantra uit te spreken, in alle rust te ontbijten en dan te wandelen. Ik plan dus nooit meetings vóór half tien.
Ik heb het geluk dat ik een standje hyperfocus heb. Daarom werk ik in sprints van 40 minuten, waarna ik vijf minuten iets lichamelijks doe. Dat kan een oefening zijn, de was doen, iets opruimen, wat dan ook. Als ik dat doe, sta ik de hele werkdag in die hyperfocus en verzet ik bergen en bergen aan werk. Bijkomend voordeel: aan het einde van de dag heb de was gedaan, gestofzuigd, opgeruimd en een keer extra opgedrukt. Bonusvoordeel: omdat ik nogal barst van de energie, ben ik op die manier in de avond mentaal en fysiek moe genoeg om te slapen.
Rommel geeft mij stress, meer dan voor de meeste anderen. Mijn werkruimte is daarom strak opgeruimd.
Veel daglicht is voor mij cruciaal om me goed te voelen. Omdat ik (nog) in Nederland woon, staat mijn bureau daarom voor mijn raam en onder mijn monitor staat een daglichtlamp. Tip voor zo’n lamp nodig? Mail me gerust of laat een comment achter onder dit artikel. Ik zweer bij die lamp.
Om mijn hyperfocus vol te houden, zorg ik voor nul afleiding tijdens die 40 minuten. Geen telefoon, geen leuke sites, blogs of video’s kijken, geen pakketjes aannemen voor buren. Nee, 100% werk.
Tussen drie en zes zit ik het laagste in mijn energie. Mijn werkdag stopt daarom rond drie - of ik doe nog wat lichte taken die weinig inspanning en focus kosten.
In de avond werk ik niet, want ik ben zo iemand die een paar uur moet landen, omdat de AAN-knop anders niet UIT gaat.
Omdat ik erg beweeglijk ben en veel energie heb, werk ik de hele dag staand. Ik kan mijn beweeglijkheid dan beter kwijt en aan het einde van de dag ben ik lekker moe.
Hoe zit dat bij jou?
4) Ga op je gevoel af
Veel stress bij freelancers komt door klanten waarmee de samenwerking niet soepel verloopt:
De klant zegt haast te hebben, maar neemt vervolgens eeuwen de tijd om feedback te formuleren. Jij bent met je hoofd dan al tien projecten en zes weekenden verder.
Aangeleverd werk verandert in een Google-doc braderie, waar meer plasjes overheen gedaan zijn dan de wc-bril in een nachtclub.
De klant komt steeds met spoedklusjes en ziet niet in waarom dat ‘zoveel tijd kost - dat kan toch wel even tussendoor’?
Goed, je kent zelf nog duizend van die situaties die jou stress geven. Om dat te voorkomen, kun je drie dingen doen:
1) Voelt het niet goed, begin er dan niet aan
Je vóelt het gewoon tijdens de kennismaking. Het wringt. Je weet niet precies waarom, maar je hebt er geen goed gevoel bij. Twee dingen kun je doen: veel tijd besteden aan bedenken waarom het niet goed voelt en dan wikken en wegen en wikken en wegen.
Wat je ook kunt doen: naar je gevoel luisteren en ‘nee’ zeggen. Die laatste scheelt je een hoop tijd en stress. Een echte aanrader. Ook dat zeg ik je op basis van die bijna acht jaar ervaring.
2) Afspraken, en die afspraken nakomen
Het is voor iedereen beter als er duidelijke afspraken worden gemaakt als je gaat samenwerken. Niet alleen over de prijs, maar ook over:
Wie doet wat - en ook: wie doet wat niet?
Wanneer lever je iets aan én wanneer krijg je feedback?
Wanneer wordt er betaald en wat zit er bij de prijs in en wat niet?
Hoe zit het feedbackproces in elkaar en wie zijn daarbij betrokken?
Die laatste, dat feedbackproces, kan ontzettend fijn zijn of je hele week verzieken. Iedereen maakt het weleens mee.
Geen feedback maar kritiek, zonder argumentatie
Een manager die er ineens een allesveranderende plas over doet, terwijl die manager eerder niet betrokken was
Tóch nog meer feedback
Oh, wacht, dit moet er ook nog ‘even bij’
Meer van dat soort gedoe
Het is zo’n enorm belangrijk proces, dat ik er een online masterclass over heb gegeven, met een gemiddelde beoordeling van een ruime negen. Aanrader: online masterclass ‘F*ckinggoeie feedback’. Ik beloof je dat je die schamele investering van €40 in veelvoud terugverdient.
Wil je scherpere teksten en een overtuigende brand story leren schrijven? Check dan de TIMcademy, vol online masterclasses, workshops, how-to’s en coachingtrajecten.
3) Grenzen aangeven, en die grenzen bewaken
Die afspraken die je maakt, kom je na. En als dat nodig is, zorg je er ook voor dat je klant zich eraan houdt als dat niet vanzelf gaat. Laat je niet voor de gek houden: je doet niet moeilijk, raar en je stelt je ook niet aan. Je bent professioneel en als je klant dat niet begrijpt, ligt dat niet bij jou.
5) Geniet bewust van je leven
Hoe meer je van je vrije tijd geniet, hoe meer je van je werk kunt genieten. Zorg dus dat je werk UIT staat als je vrije tijd AAN staat. Check je mail niet, laat die appjes van klanten wachten tot je weer werkt.
Nog een belangrijke valkuil: aan je werk blijven denken terwijl je eigenlijk vrij bent. Dat kan zelfs zó uit de hand lopen, dat je er niet van kunt slapen. Er zijn geen simpele, instant solutions, maar er is wél een oplossing-met-lange-adem: probeer je gedachten te herkennen en weer te laten varen. Denk je aan werk? Herken het, laat het voor wat het is, en ga weer door met wat je eigenlijk wilde doen.
Dat is niet simpel. Het is een levenskunst. In mijn ervaring zijn mindfulness en meditatie dé tools die je daarbij helpen.
Lieve freelancer, succes, maak er wat moois van, op jóuw manier.
Wil je meer?
Dat kan. Er is nog véél meer, bijvoorbeeld: